اگر در زندگی سردرگم شدید، شانس این را دارید که به اهداف بزرگی که در ذهن دارید دست پیدا کنید. برای این منظور میتوانید به همین روال زندگیتان را ادامه دهید تا کم کم هدف تان را پیدا کنید. اما اگر نمیخواهید منتظر بمانید، در این مقاله ۵ نکته بسیار مهم را میخوانید، که به شما کمک میکند به هدف اصلی زندگی تان پی ببرید.
یک هدف مانند یک بذر است، هرچقدر یک بذر خوب و مرغوب باشد به همان میزان احتمال سر از خاک بیرون آوردن و رشد کردن آن بیشتر است، هیچ کشاورزی بذرهای خراب و کرم زده را برای کاشتن انتخاب نمی کند، ما هم باید مانند کشاورزان از بذرهای خوب استفاده کنیم تا بتوانیم احتمال دستیابی به یک هدف را افزایش دهیم.
تا حالا پیش آمده که وقتی نگاهی به گذشته خود کردید، احساس کنید تا کنون کار چندان مفیدی انجام نداده اید؟ یا این که همیشه به گذشته تان افتخار کرده اید؟ چه قدر با آدم های موفق، سر و کار داشته اید؟ یا اصلاً چه قدر موفّق بوده اید؟
بدون هدف، هیچ کاری امکان پذیر نیست. هدف، معنای هر حرکتی است. گیاهی که به سمت نور خورشیدْ راه باز می کند، بچّه لاک پشتی که از زیر ماسه های نرم ساحل، سر بر می آورد و به سوی دریا به راه می افتد، ستارگانی که در مسیر خاصی به حرکت در می ایند، همه و همه، هدف دارند. آنچه مسلّم است، نمی توان تمامی اهداف را در یک گروه قرار داد. بعضی اهداف، برنامه زندگی بشر را رقم می زنند و بعضی شما را در زندگی کوتاه مدّتتان یاری می کنند تا انسان های موفقی باشید.
هدف خوب، چگونه هدفی است؟ چه ویژگی ها و مشخّصه هایی دارد؟ چگونه می توان به آن دست یافت؟ تا حال، فکر کرده اید که چند هفته بدون غذا می توانید زنده بمانید؟ چند روز بدون آب، دوام می آورید؟ چند دقیقه بدون اکسیژن، زنده می مانید؟ و یا چند لحظه بدون اندیشه و هدف می توانید زندگی کنید؟
*هدف باید روشن و واضح باشد.
چندین ماه از آخرین نتایج آزمون سراسری ورود به دانشگاه ها گذشته است. حتماً شما نیز چند نفر را می شناسید که در این آزمون، شرکت کرده اند. شاید خود شما هم همین آزمون گذشته را داده اید. کمی بیشتر، قبول شدگان آزمون را بررسی کنید. آنها چه هدفی از ورود به دانشگاه داشته اند؟ چه کسانی به سؤالات شما پاسخ روشنی داده اند؟ این که از قبل، رشته مورد علاقه شان را انتخاب کرده اند، آن را به طور دقیق، بررسی کرده اند و پس از روشن شدن کامل، برای رسیدن به آن، تلاش نموده اند. در مقابل، به افرادی نیز برمی خورید که می گویند: «فقط مهم اینه که دانشگاه قبول بشیم. چه رشته ای بخونیم، چندان اهمیتی نداره!» و… چند درصد این افراد توانسته ا ند این آزمون را پشت سر بگذارند و ایا کسانی که در آزمون ورودی موفّق شده اند، توانسته اند در آن رشته نیز به موفّقیت دست یابند؟
تا زمانی که به تجسّم دقیق و شفّافی از هدف خود نرسید، نمی توانید آن را از آنِ خود کنید. پس باید دقیقاً همه چیز را روشن نمایید.
برای مثال، اگر می خواهید به دانشگاه بروید، هدف خود را از رفتن به دانشگاه، مشخّص کنید. رشته تحصیلی خود را برگزینید، حتّی دانشگاهی را که می خواهید در آن درس بخوانید و با شرایط اقامتی شما همخوانی دارد، نیز انتخاب کنید. در خصوص بازار کار و شرایط ادامه تحصیل در آن رشته و یا مقطعی که می خواهید درس را به پایان برسانید، به خوبی بررسی کنید. وقتی جزئیات هدف را مشخص کردید، آن را با شرایط خود، وفق دهید و برای رسیدن به آن، گام بردارید.
به خاطر داشته باشید که تا خودتان تصویر ملموسی از آنچه می خواهید، نداشته باشید، هرگز به آن نخواهید رسید.
*هدف بزرگ و دست یافتنی باشد.
این ضرب المثل را به خاطر دارید: «سنگ بزرگ، نشانه نزدن است»؟ شاید این جمله را هم شنیده باشید: «آدم های بزرگ، آرزوهای بزرگی دارند». لابد پیش خودتان فکر می کنید که چگونه می توان این دو تا را با هم جمع کرد؟
فراموش نکنید که زاویه دید انسان ها محدود است، امّا در عین حال، هر شخصی به میزان همّت و توانایی های خود، اینده را تجسّم می کند. هیچ موجودی را نمی توانید بیابید که یک شبه و بدون زمینه، به موفّقیتی دست یافته و یا کاری را به پایان رسانیده باشد. هیچ گاه از داشتن اهداف بزرگ، نهراسید. آدم های بزرگ، آرزوهای بزرگی دارند. نفرات اوّل کنکور امسال را قطعاً می شناسید. هیچ کدام از آنها نمی گویند که ما اصلاً تصوّر نمی کردیم نفر اوّل کنکور بشویم؛ بلکه همه آنها چنین هدف بزرگی را برای خود، ترسیم کرده اند و بدان رسیده اند. شاید این جمله را بتوان در مورد افرادی که مثلاً در قرعه کشی بانک ها برنده می شوند پذیرفت: «هیچ وقت فکر نمی کردم برنده ماشین بشوم!»؛ امّا این موارد، کاملاً نادر و استثنایی اند و تقریباً تمامی موفقیت های بزرگ در زندگی آدم ها، نتیجه خواستن و تلاش خود آنهاست.
به خاطر داشته باشید که اهداف بزرگ، با اهداف خام و دست یافتنی متفاوت اند. مثلاً اگر هدف شما این باشد که رئیس جمهور یک کشور خارجی شوید، بدانید که این هدف، غیر ممکن است؛ چون اوّلین و بدیهی ترین شرط آن را ـ که تابعیت خود و پدر و مادرتان است ـ ندارید؛ امّا شما می توانید هدفی چون ریاست جمهوری کشور عزیزمان را داشته باشید. بیشتر فکر کنید. اگر نویسنده اید، سعی کنید برترین نویسنده جهان باشید. اگر دانشجوی هر رشته به ظاهر مهم یا معمولی هستید، به بزرگ ترین ها در رشته خود فکر کنید. پس «سنگ بزرگ» را زمانی نمی توان زد که هدف، خام و دست نیافتنی باشد، نه بزرگ! به خاطر داشته باشید، هر چه اهدافتان بزرگ تر باشند، وسعت همّت شما را نشان می دهند.
*هدف قابلیت انعطاف پذیری داشته باشد.
فرض کنید کتاب قطوری را به شما داده اند و در مدّت زمان کمی، از شما می خواهند که آن را مرور کنید و امتحان بدهید. قطعاً در نگاه اوّل، قُطر کتاب، شما را به وحشت می اندازد و اگر زود نجنبید، می بینید که وقتتان تمام شده و شما نتوانسته اید بجز چند فصل اوّل، چیزی بخوانید؛ امّا اگر کتاب را در دست بگیرید، تعداد صفحات و تعداد فصل های آن را مشخص کنید، آنها را تفکیک کنید و بر اساس زمان خود، برنامه ریزی کنید، می بینید که چه آسان می توانید از عهده آزمون برایید.
هدف شما باید شبیه همان کتاب باشد. باید بتوان آن را تفکیک نمود (یا به اصطلاح ساده تر: خُرد کرد و تکه تکه)، امّا پیوسته دنبال نمود. مثلاً برای «تاجر موفّق» شدن ـ که هدف نسبتاً بزرگی است ـ، ساده ترین راه، شامل چند مرحله است: تحصیلات اوّلیه مرتبط (مثلاً دیپلم حسابداری)، گذراندن دوره سربازی، شاگردی کردن در یک واحد تجاری (مغازه، شرکت و…)، پس انداز کردن و کسب اعتبار در معامله با مردم و کسبه و بانک ها، تأسیس یک واحد تجاری و… که برای رسیدن به هر کدام از آنها باید امیدوارانه برنامه ریزی کرد و گام به گام، تلاش نمود.
*برای رسیدن به اهداف زمان مشخص کنید.
مثلاً «دو سال». حال بر اساس این زمان، هدف خود را درون ماه ها، هفته ها، روزها و ساعت ها خلاصه کنید. همان طور که ثانیه ها، دقیقه ها را می سازند، دقیقه ها ساعت ها را و ساعت ها روز و هفته و ماه و سال را، اهداف شما نیز باید این گونه یکدیگر را تکمیل نمایند.
مثلاً تصمیم گرفته اید به زبان دیگری مسلّط شوید و مدّت زمانی که برای این کار در نظر گرفته اید، دو سال است. باید ابتدا قواعد را به خوبی به خاطر بسپارید، آن گاه متون و کلمات را. حال، زمانی را که برای رسیدن به هدفتان در نظر گرفته اید، به تعداد روزها تقسیم کنید، به طوری که بدانید در شبانه روز، چند ساعت را به آن اختصاص خواهید داد.
اگر وقت محدودی دارید، اهداف را بر اساس اولویت، تقسیم بندی کنید و آنهایی را که در صدر قرار دارند، زودتر انجام دهید. به خاطر بسپارید که این اولویت بندی می تواند نقش مهمی در موفّقیت ها یا شکست های شما ایفا نماید.
گاهی پیش می اید که بر اثر تحوّلاتی شرایط شما تغییر می کند. مثلاً مجبور می شوید خانه تان را عوض کنید و درمکان، دیگری ـ که بسیار دورتر از آموزشگاه زبان شماست ـ اقامت کنید. یک هدف خوب و ایده آل، هدفی است که قابلیت انعطاف پذیری داشته باشد و بتواند با شرایط شما کنار بیاید. البته این، بدان معنا نیست که شما کاهلی خود در انجام دادن وظایفتان را به حساب انعطاف پذیری هدفتان بگذارید و آن را دنبال نکنید؛ بلکه هدف شما باید راه کارهای دیگری هم برای رسیدن داشته باشد. ساده ترین مثالی که می توان برای این موضوع زد، هدف کوچکی مثل ورزش کردن است. شما تصمیم گرفته اید هر روز صبح، ورزش کنید و برای این منظور، صبح ها زود از خواب بیدار می شوید و در پارک نزدیک منزلتان «دو و میدانی» را تجربه می کنید. حال اگر یک روز صبح، باران شدیدی ببارد، شما نمی توانید به بهانه باران، آن روز را راحت در رخت خواب بمانید؛ بلکه باید راه حل دیگری پیدا کنید. مثلاً چه طور است نرمش ساده در منزل را امتحان کنید؟
*اهداف خود را روی کاغذ بیاورید.
شاید مهم ترین ویژگی یک هدف خوب، همین باشد: اهدافتان را بنویسید. وقتی موضوعی را مکتوب می کنید، به نوعی برای خودتان یک تعهّد به وجود می آورید که هر گاه به آن نگاه کنید، یادآوری خواهد شد. پس از آن که مراحل قبل را طی کردید، اکنون وقت آن است که آن را به روی کاغذ بیاورید. ابتدا هدف اصلی خود را مشخص کنید و بعد، میزان زمانی را که برای آن در نظر گرفته اید و سپس، آن را به قطعات کوچک تر تبدیل کنید و گام به گام، پیش بروید. شما شبیه مسافری هستید که کوله بار خود را با لوازم کافی بسته است و اکنون با در دست داشتن یک نقشه جدید، سفر خود را آغاز می کند. پس:
الف. رؤیا، آرمان و هدف خود را به روی کاغذ بیاورید.
ب . در یک فیلم یک دقیقه ای، تصوّر کنید به آن رسیده اید.
ج. هدف را به کائنات بسپارید و به دنبال قطعات آن، راه بیفتید.