هدیه

در اصل دادن و گرفتن هدیه به مناسبت های گوناگون همچون اعیاد، عروسی و ولیمه ها و جشن تولد ها و مانند آن هیچ تردیدی وجود ندارد. در هر زمانی می توان هدیه داد حتی اگر شاخه گلی باشد. بنابراین دادن هدیه منحصر به زمان و مکان خاصی نمی شود تا آن را محدود به مراسم و آیین خاصی کنیم. البته در برخی از زمان ها، از نظر شرایط زمانی و مکانی مناسب است که هدیه داده شود؛ مثلا در جشن تولد و ازدواج این انتظار است که هدیه ای داده شود. پس در این گونه موارد که برای هدیه دادن و هدیه گرفتن آمادگی روحی هم وجود دارد، این اقدام بسیار مناسب است.

در ایام شادی و سرور، مناسبت های شرعی و نیز اعیاد ملی و مذهبی چون عید نوروز، عید فطر و عید قربان بخصوص به کودکان، هدیه دادن و هدیه گرفتن و همین طور بازدید و صله ارحام مناسب و پسندیده است.

 نباید این تصور به وجود آید که هدیه الزاماً باید معنوی باشد، هدیه معنوی بسیار هدیه خوبی است اما فراموش نکنیم که شرع از هدیه مادی هم برای ایجاد الفت ها استفاده می کند. برای مثال، در بحث زکات داریم که یکی از موارد مصرف زکات افرادی هستند که مسلمان نشده اند و با پرداخت زکات به آنها، قلوب آنها تألیف شده و به اسلام متمایل می شوند. پس می توان از راه مادی برای رسیدن به هدف معنوی استفاده کرد.

گاه لازم است تا برای ایجاد الفت و بویژه برای عموم مردم از مسائل مادی شروع کرد. برای افراد فرهیخته، عالم، دانشمند و فاضل اگر هدیه معنوی باشد، بهتر است؛ اما از نظر دین، هدایای مادی الزاماً امری منفی نیست؛ چرا که مادیات از نگاه دین از معنویت ما جدا نیست. برای مثال، در شرع داریم که وقتی به حج رفتید، هنگام برگشت با هدیه بازگردید و به خویشان و دوستان هدیه دهید.

 در هدیه دادن باید به تناسب و شأن طرف متقابل توجه داشت. همچنین توجه به اموری چون آداب و سنت های منطقه و فرهنگ ها ضروری است. اگر در جوامعی دادن سبد میوه به عنوان هدیه مرسوم نیست، باید آن را به عنوان هدیه عرضه کرد. همچنین دادن شاخه گل اگر در جامعه ای مرسوم است باید آن را رعایت کرد. در حقیقت عمل مطابق عرف محل و معروف هر جامعه، مهم ترین عامل برای رسیدن به مقصود یعنی جلب محبت و اظهار آن می باشد. 

همچنین در هدیه دادن باید شأن اجتماعی افراد در نظر گرفته شود. مثلا در هدیه به شخصیت های اجتماعی باید با توجه به شأن آنان هدیه داد.

برای اطلاع از نکات جالب در انتخاب هدیه به مقاله ی در انتخاب هدیه به چه نکاتی توجه کنیم رجوع کنید.

اسلام هدیه دادن را به زمان و مکان خاصی محدود نکرده و هدیه را که الزامی برای معنوی بودن آن وجود ندارد برای تألیف قلوب در نظر گرفته است. پیامبر(ص) بر همین اساس هر نوع هدیه ای را می پذیرفت و به کم ارزشی آن توجه نمی کرد، بلکه رسول خدا(ص) می فرمود: چنانچه مرا به خوردن پاچه گاو یا گوسفندی، مهمانی کنند البتّه می پذیرم، و اگر پاچه گاو یا پاچه گوسفندی به من هدیّه فرستند البته قبول می کنم.        

 ایشان پاچه گوسفند یا گاو را به عنوان نمونه ذکر کردند و مقصود این است که اگر چیز کم ارزشی به من هدیه دهند قبول می کنم. 

رسول خدا(ص)فرمود: در بازگرداندن ظرف های هدیه شتاب کنید، زیرا موجب می شود که (طرف مقابل از هدیه دادن پشیمان نشده) و بار دیگر برایتان هدیه آورد.

امام رضا(ع) از اجداد خویش از رسول خدا(ص) روایت کرده است که فرمود: هدیه، خوب چیزی است؛ زیرا آن کلید حوائج است.